Ortak velayet, ebeveynlere çocukların velayetinin müşterek olarak verildiği bir velayet şeklidir. Bu tür velayette, çocuğun bakımı ve ihtiyaçları konusunda kararlar ebeveynler tarafından ortaklaşa alınır.
Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin Ek 7 Numaralı Protokol’ünün 5. maddesinde, ortak velayet ile ilgili hükümler yer almaktadır. Söz konusu Protokol’ün “Eşler Arasında Eşitlik” başlıklı 5. maddesi şöyle der:
“Evlilik durumu, evlilik sürecinde ve evlilik sona erdiğinde, eşler arasındaki ve çocuklarıyla olan ilişkilerde, özel hukuk alanında hak ve sorumluluklar bakımından eşittirler. Bu madde, devletlerin çocukların yararına alması gereken önlemleri engellememektedir.”
Ortak Velayetin Kapsamı Nedir?
Ortak velayetin çerçevesi, ebeveynlerin çocuğun bakımı ve gereksinimleri hakkında tüm kararları birlikte alabilme yetkisini içerir.
Ortak Velayetin Yararları Nelerdir?
Ortak velayetin olumlu yönleri aşağıdaki gibi belirtilebilir:
- Ortak velayet, çocuğun fiziksel, duygusal ve psikolojik gereksinimlerinin ebeveynler tarafından müştereken karşılanmasını temin eder.
- Ebeveynler, çocuğun günlük yaşantısını birlikte düzenler, sağlık durumunu izler, eğitimine destek olur ve çocuğun genel mutluluğu ve refahını garanti altına alır.
- Her iki taraf da, ortak çocuklarının yaşamını belirleyen önemli kararları birlikte alabilme yeteneğine sahiptir.
- Ortak velayet uygulamasında, her iki ebeveyn de çocuklarıyla daha kuvvetli bir bağ oluşturma ve onlarla daha fazla vakit geçirme olanağına sahip olur.
Ortak Vekaletin Dezavantajları Nelerdir?
Ortak velayetin potansiyel aksilikleri aşağıdaki gibidir:
- Ebeveynlerin çocuklarıyla ilgili kararları ortaklaşa almak zorunda olmaları, karar alma sürecini zorlaştırabilir.
- Ortak velayet durumu, çocuğun günlük yaşam ve sosyal rutinini olumsuz yönde etkileyebilir.
- Her iki ebeveynin velayet hakları ve sorumlulukları yasalar tarafından korunsa da, her iki tarafın da bu hakları kullanmaya çalıştığında uygulama sırasında sorunlarla karşılaşılabilir.
- Ebeveynlerin çocuğun bakımı ve ihtiyaçlarına yönelik maliyetleri paylaşma durumunda problemler yaşanabilir.
- Çocuğun soyadını değiştirme, pasaport başvurusu gibi işlemler esnasında ebeveynlerden biri diğerinin onayını almadığında zorluklarla karşılaşabilir.
Ortak Velayet İçin Gereken Şartlar Nelerdir?
Ebeveynlerin ortak velayet sahibi olabilmesi için aşağıdaki şartları yerine getirmesi gerekmektedir:
- Ebeveynlerin her ikisinin de hem fiziksel hem de ruhsal açıdan sağlıklı olmaları gereklidir.
- Her iki ebeveynin de maddi durumunun birbirine oranla iyi olması beklenir.
- Tarafların çocukla sağlam ve olumlu bir iletişim kurabiliyor olmaları gereklidir.
- Ebeveynlerin çocuğun bakımı konusunda işbirliğine açık olmaları gerekir.
- Ebeveynler arasında iyi bir iletişim kurulmuş olması zorunludur.
Ortak Velayet Hangi Durumlarda Verilmez?
Ebeveynlerin aşağıda belirtilen niteliklerden herhangi birine sahip olması durumunda, ortak velayet hükmü verilmez:
- Taraflardan birinin, ortak çocuklarına karşı şiddet uygulamış olması durumunda,
- Ebeveynler arasında iletişimin son derece düşük olması halinde,
- Tarafların çocuğun geleceğiyle ilgili kararlarda anlaşamamaları durumunda.
Ortak Velayet Durumunda Çocuğun Yurtdışına Çıkışı Nasıl Olur?
Ortak velayet kararı alınmış olan ailelerde, bir ebeveynin çocuğu yurtdışına çıkarmak istemesi durumunda, diğer ebeveynin onayı gereklidir.
Bu onay, diğer ebeveyn tarafından yazılı olarak sağlanabilir. Hedef ülkenin konsolosluğuna başvurulduğunda, her iki ebeveynin de yazılı rızasını belgeleyen bir muvafakatname sunması talep edilir.
