Türkiye’de zorla fazla mesai yaptırılması İş Kanunu’na aykırıdır ve işverenin çeşitli yasal yaptırımlarla karşı karşıya kalmasına neden olabilir. İş Kanunu, fazla mesai düzenlemelerini detaylı şekilde belirler ve bu kurallara uymayan işverenler cezalandırılır. İşte bu konuda önemli bilgiler:
4857 Sayılı İş Kanunu’nun 41. Maddesi: Fazla mesai, haftalık çalışma süresinin 45 saati aşması durumunda yapılır. Bu durumda işçiye her saat için normal ücretin %50 fazlası ödenir.
İşçinin fazla mesai yapabilmesi için yazılı onayı gerekir. Bu onay genellikle iş sözleşmesinde alınır, ancak sözleşmede yoksa ayrıca alınmalıdır.
Bir işçi, bir yılda en fazla 270 saat fazla mesai yapabilir. Bu limitin aşılması yasa dışıdır.
Zorla Fazla Mesai Yaptırmanın Cezası Nedir?
- İdari Para Cezası
İşverenin, işçinin onayı olmadan fazla mesai yaptırması durumunda, 4857 sayılı İş Kanunu’na göre idari para cezası uygulanır.- 2025 yılı itibarıyla cezalar yıllık olarak güncellenir. Bu tutar işyerinin büyüklüğüne ve ihlal sayısına göre değişiklik gösterebilir. Güncel rakamlar için Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’na veya SGK’ya başvurabilirsiniz.
- Ücret ve Hakların Ödenmemesi Halinde
- Fazla mesai ücretleri ödenmezse, işçi bu durumu şikayet edebilir veya iş sözleşmesini haklı nedenle feshedebilir.
- İşveren, fazla mesai ücretlerini ödemediği takdirde, işçi alacaklarını iş mahkemesi aracılığıyla talep edebilir.
- Psikolojik ve Fiziksel Baskı Durumu
- İşçiye zorla mesai yaptırılırken psikolojik baskı, tehdit veya mobbing uygulanıyorsa, bu durum ayrıca cezai yaptırımlar gerektirebilir. İşçi, mobbing nedeniyle manevi tazminat davası açabilir.
Zorla Fazla Mesai Yaptırılan İşçinin Hakları Nelerdir?
- İşvereni İlgili Kuruma Şikayet Etmek
- İşçi, zorla fazla mesai durumunu Alo 170 hattını arayarak Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’na şikayet edebilir.
- İş Mahkemesine Başvuru
- Fazla mesai ücreti ödenmiyorsa veya yasa dışı şekilde mesai yaptırılıyorsa, iş mahkemesinde dava açarak alacaklarını talep edebilir.
- İş Sözleşmesini Feshetme
- İşçi, zorla fazla mesai nedeniyle iş sözleşmesini haklı nedenle feshederek kıdem tazminatına hak kazanabilir.
Zorla Fazla Mesai Yaptırılan İşçinin Dikkat etmesi gerekenler nelerdir?
Haklarınızı ararken delil toplamak önemlidir. İşte dikkat etmeniz gerekenler:
- Fazla mesai saatlerinizi kayıt altına alın.
- İşyerindeki yazışmaları ve talimatları saklayın.
- Tanık beyanları (mesai arkadaşları) önemli bir delil olabilir.
Yasa dışı fazla mesai uygulamalarını bildirmek ve haklarınızı savunmak için yasal yolları kullanmaktan çekinmeyin.
