Toplumun temel taşı olan aile kurumu, sürekli bir değişim ve dönüşüm içinde. Evlilik süreleri, boşanma kararları ve bu kararların sonuçları, toplumsal dinamikleri anlamak için kritik veriler sunuyor. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından yayınlanan en güncel “Evlenme ve Boşanma İstatistikleri”, bu değişimin net bir fotoğrafını çekiyor. Peki, rakamlar bize ne anlatıyor? Boşanma davalarının mevcut durumu nedir ve evlilikler hangi kritik eşiklerde zorlanıyor? İşte Türkiye’nin güncel evlilik ve boşanma karnesi.
Genel Bakış: Evlilik ve Boşanma Rakamları
İlk olarak, büyük resme bakalım. Son veriler, boşanan çiftlerin sayısında bir önceki döneme göre (173 bin 342 iken) belirgin bir artış yaşandığını gösteriyor. Evlenen çiftlerin sayısında ise (567 bin 11 iken) küçük bir artış mevcut.
İşte ana rakamlar:
| İstatistik Türü | Güncel Veri | Anlamı |
| Evlenen Çift Sayısı | 568.395 | Toplam evlenen çift sayısı. |
| Boşanan Çift Sayısı | 187.343 | Toplam boşanan çift sayısı. |
| Kaba Evlenme Hızı | Binde 6,65 | Bin nüfus başına düşen evlenme sayısı. |
| Kaba Boşanma Hızı | Binde 2,19 | Bin nüfus başına düşen boşanma sayısı. |
Bu tablo, boşanma sayılarındaki artış eğiliminin altını çiziyor. Peki, bu boşanmalar evliliğin hangi aşamasında gerçekleşiyor?
Boşanmaların Röntgeni: Evlilikler En Çok Hangi Dönemde Bitiyor?
Verilerin en çarpıcı kısımlarından biri, boşanmaların evlilik süresine göre dağılımı. Rakamlar, evliliklerin “kritik eşiklerini” net bir şekilde ortaya koyuyor.
En Kritik Dönem: İlk 5 Yıl
Gerçekleşen boşanmaların %33,7’si evliliğin ilk 5 yılı içinde meydana geldi9. Bu, her üç boşanmadan birinin evliliğin henüz çok başındayken yaşandığını gösteriyor.
Aşağıdaki döküm, boşanmaların evlilik süresine göre tam oranını göstermektedir (Bu, rapordaki pasta grafiğin bir dökümüdür ):
- 1 Yıldan Az: %2,9
- 1-5 Yıl: %30,8
- 6-10 Yıl: %21,3
- 11-15 Yıl: %15,7
- 16-20 Yıl: %12,7
- 21-25 Yıl: %7,7
- 26+ Yıl: %8,8
- Bilinmeyen: %0,1
Veriler, boşanmaların yarıdan fazlasının (%55) evliliğin ilk 10 yılı içinde gerçekleştiğini doğruluyor.
Boşanmanın En Hassas Yönü: Çocuklar ve Velayet Durumu
Boşanma istatistiklerinin en önemli ve hassas boyutu, şüphesiz bu süreçten etkilenen çocuklar. Kesinleşen boşanma davaları sonucunda 186 bin 536 çocuk velayete verildi. Bu rakam, boşanan çiftlerin sayısına (187.343) neredeyse eşit, bu da boşanmaların büyük çoğunluğunun çocuklu aileleri etkilediğini gösteriyor.
Peki, velayet kime veriliyor? Veriler bu konuda net bir eğilim gösteriyor:
Velayet Dağılım İstatistiği
- Anneye Verilen: %74,4
- Babaya Verilen: %25,6
Velayete verilen çocuk sayısı, son on yıllık trende bakıldığında (2020’deki pandemi dönemi hariç) genel bir artış eğilimi göstermektedir .
Türkiye’nin Boşanma Haritası: Hangi İller Zirvede?
Kaba boşanma hızı, yani bin nüfus başına düşen boşanma sayısı, illere göre büyük farklılıklar gösteriyor. Türkiye ortalaması binde 2,19 iken, bazı iller bu ortalamanın oldukça üzerine çıkıyor.
Kaba Boşanma Hızının En Yüksek Olduğu 5 İl
- Antalya: Binde 3,29
- İzmir: Binde 3,09
- Karaman: Binde 3,04
- Muğla: Binde 2,99
- Eskişehir: Binde 2,89
Kaba Boşanma Hızının En Düşük Olduğu 5 İl
- Hakkari: Binde 0,45
- Şırnak: Binde 0,55
- Siirt: Binde 0,60
- Muş: Binde 0,60
- Bitlis: Binde 0,71
Evlilik Cephesindeki Gelişmeler: Yaş Yükseliyor, Tercihler Değişiyor
Boşanmalar artarken, evlilik kurumunda da önemli değişimler gözleniyor. En dikkat çekici eğilim, ilk evlenme yaşının yükselmesi.
Artık Daha Geç Evleniyoruz
Veriler, hem kadınlarda hem de erkeklerde ortalama ilk evlenme yaşının istikrarlı bir şekilde arttığını gösteriyor.
- Erkeklerde Ortalama İlk Evlenme Yaşı: 28,3
- Kadınlarda Ortalama İlk Evlenme Yaşı: 25,8
Erkek ile kadın arasındaki ortalama ilk evlenme yaş farkı ise 2,5 yaş olarak gerçekleşti.
Evlilik Hızının En Yüksek ve Düşük Olduğu İller
Kaba evlenme hızı (binde 6,65) da illere göre farklılık gösteriyor:
- En Yüksek İller:
- Adıyaman (Binde 7,76)
- Gaziantep (Binde 7,68)
- Kilis (Binde 7,66)
- En Düşük İller:
- Tunceli (Binde 4,01)
- Gümüşhane (Binde 4,30)
- Bayburt (Binde 4,89)
Uluslararası Evlilikler: Yabancı Gelin ve Damat Profili
Toplam evlenmeler içinde yabancı uyruklularla yapılan evlilikler de dikkat çekici bir veri sunuyor. Yabancı gelinlerin sayısı (29.115) , yabancı damatların sayısından (5.923) çok daha fazla.
- Yabancı Gelinler (Toplam gelinlerin %5,1’i):
- İlk sırada %12,1 ile Suriyeli ve Özbek gelinler yer alıyor.
- İkinci sırada %8,3 ile Faslı gelinler bulunuyor.
- Üçüncü sırada %7,5 ile Azerbaycanlı gelinler var.
- Yabancı Damatlar (Toplam damatların %1,0’ı):
- İlk sırada %20,6 ile Suriyeli damatlar var.
- İkinci sırada %19,5 ile Alman damatlar yer alıyor.
- Üçüncü sırada %5,7 ile Afgan damatlar bulunuyor.
Sonuç: Değişen Dengeler
Güncel istatistikler, Türkiye’de aile yapısının dinamik bir değişim içinde olduğunu net bir şekilde gösteriyor. Boşanma sayılarındaki artış, evliliğin ilk 5 yılının kritik bir dönem olması, velayetin büyük oranda anneye verilmesi ve ilk evlenme yaşının her iki cinste de yükselmesi, öne çıkan en önemli sosyal göstergeler. Bu veriler, hem bireysel ilişkilerimizi hem de toplumsal eğilimleri anlamak adına değerli bir rehber niteliğinde.
